Er is een directe samenhang tussen leessnelheid en leervermogen. Het opvoeren van de leessnelheid levert meer kunnen leren in dezelfde tijd op. Dat is een bekend principe en daarop is de AVI-toets en de DMT toets en het techniesch lezen als basis van het leren lezen gebaseerd. Hoe sneller, hoe beter.
Hoe leren lezen het beste gaat, weet men eigenlijk niet. Er zijn wereldwijd verschillende manieren en dat hangt ook van de leestekens af. Zo leren chinezen complete woorden uit hun hoofd bij de tekens (beeldlezen). In landen waar het alfabet gebruikt wordt, is klanklezen gebruikelijk.
Dat klanklezen kent een brede theorie die eigenlijk zo'n beetje begon met het leesplankje (aap - noot - mies). Maar dat lijkt al een beetje op beeld lezen. Er is meer en meer ontwikkeld naar klank lezen en daar komt het knippen en plakken vandaan.
Van v-i-s, via vi-s, naar vis.
Onderzoek laat steeds vaker zien dat de veronderstelling hieronder, niet helemaal klopt. Er is een bepaalde volgorde van stappen en woorden bedacht vanuit de veronderstelling dat je eerst het een moet kunnen om daarna pas het ander te kunnen. Daar komen die avi niveaus vandaan (klankechte woorden, selectie van woorden, etc). Maar ook bij lezen blijkt top-down leren veel gewoner dan men denkt.
Kinderen, vooral moeilijke lezers, kunnen via moeilijker woorden, makkelijker woorden leren lezen.
De meest recente ‘ontdekking’ is het sleeplezen. Dat wordt nu onderzocht op effectiviteit door de Rug. Het principe is dat leerlingen met een pen in het tempo van de pen de klanken moeten uitstoten, zonder zich om de woorden druk te maken. Dus niet eerst losse woordjes en dan pas zinnen, Gewoon klanken op een rij. De veronderstelling is dat dat begrip vanzelf komt.
Bij een onverwacht groep, namelijk kinderen met Down, blijkt bovendien dat verklanken helemaal niet hoeft. Voor hen bestaat een programma van beeldlezen dat ze helpt te leren praten (eerst lezen dan praten dus) en dat ze uiteindelijk tot een acceptabel leesniveau brengt.
Dat verklanken, wat je bij snellezen dus moet afleren, is misschien dus niet zo nodig. Het is vooralsnog wel de meest methodische en controleerbare vorm die er is. Maar het zou me niet verbazen als dit van lieverlee verdwijnt.
Mijn oudste heeft zichzelf leren lezen. In groep 5 pas en bovendien in één nacht. Hij verklankt niet en kan ongelooflijk snel lezen.