Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's
Peerke
Het vraagteken, dat er niet hoort, inderdaad.
“We hebben wel een competentie voor ogen die in onze optiek ontbreekt op de meeste scholen.”
Aan het (foutieve) gebruik van het woord ‘competentie’ zie ik, dat het weer jarenzeventig-, -tachtig- en -negentiggeleuter is. ‘Competent’ betekent bekwaam en een school heeft geen bekwaamheid; die hebben de docenten. Het enige , dat helpt, is, dat buitenstaanders afstappen van het idee, dat ze van buitenaf moeten ingrijpen in het onderwijs. Managers zijn HBO'ers en academici, docenten ook, dus ze kunnen zich prima zelf managen. Voor de gezondheiszorg geldt hetzelfde.
“Iets wat een leerkracht meekrijgt in zijn bagage en waarmee hij kinderen kan helpen inzicht te krijgen in zijn of haar eigen manier van leren.”
Dat weet een docent. Hij zegt bijvoorbeeld tegen zijn leerlingen: “Kijk de fouten in je huiswerk nog eens na, maak de opgaven opnieuw.” Het probleem is, dat veel leerlingen dat niet uitvoeren.
“De inhoud die we hebben is echt anders dan alles wat er op dit moment onder ‘Het Nieuwe Leren’ wordt verstaan.”
We hebben geen nieuwe ideeën nodig. Ik heb boeken uit de jaren vijftig, die hypermodern overkomen. Geef leraren de vrijheid hun eigen ideeën vrij toe te passen. Leg de leraar Duits niet op, dat hij lessen in het Nederlands geeft, maar laat hem Duits met de kinderen praten, zodat ze snel een aanzienlijke woordenschat opbouwen.
Bedankt voor je support! Je kunt natuurlijk reacties van twee kanten verwachten als je het over ‘Leren Leren’ gaat hebben. Mensen die vinden dat het wel nodig is, ook mensen die er totaal geen vertrouwen in hebben. Het is wel belangrijk om beide kanten goed te begrijpen. Hier merk ik dat het een vergelijking tussen appels en peren is geworden, omdat de boodschap verkeerd geïnterpreteerd wordt.
Maar ik ben blij dat er ook heel veel positieve reacties zijn (toevallig niet op dit prikbord) en we gaan zeker onverdroten voort!
Vriendelijke groet,
Eric van der Knaap
Nationaal Team Onderwijs
Hallo. Ik las je reactie (bedankt daarvoor) en wil daar graag op reageren. Ik heb jouw teksten even overgenomen en daaronder mijn reactie gezet.
“Aan het (foutieve) gebruik van het woord ‘competentie’ zie ik, dat het weer jarenzeventig-, -tachtig- en -negentiggeleuter is. ‘Competent’ betekent bekwaam en een school heeft geen bekwaamheid; die hebben de docenten. Het enige , dat helpt, is, dat buitenstaanders afstappen van het idee, dat ze van buitenaf moeten ingrijpen in het onderwijs. Managers zijn HBO'ers en academici, docenten ook, dus ze kunnen zich prima zelf managen. Voor de gezondheiszorg geldt hetzelfde.”
Klopt. Docenten hebben bewkaamheid. De school wordt gedragen door de mensen die er werken. Als zij niet over een competentie beschikken, dan beschikt de school daar ook niet over. En natuurlijk kunnen zij zich prima zelf-managen. Dat wil niet zeggen dat er nooit iets “nieuws” van buitenaf mag komen!
“Dat weet een docent. Hij zegt bijvoorbeeld tegen zijn leerlingen: ”Kijk de fouten in je huiswerk nog eens na, maak de opgaven opnieuw.“ Het probleem is, dat veel leerlingen dat niet uitvoeren.”
Docenten weten heel veel. Ze doen het alleen lang niet altijd. En zeggen tegen een kind “kijk de fouten in je huiswerk nog eens na, maak de opgaven opnieuw” is niet ‘Leren Leren’. Dat is nou de “zoek het zelf maar uit”- mentaliteit waar het in een eerdere reactie over ging!! De leraar moet wel kunnen beoordelen of het proces dat naar het antwoord heeft geleid wel klopt. Hij moet dus inzicht hebben in het leerproces op dat specifieke moment: kan het kind mij uitleggen hoe hij tot een antwoord is gekomen, hoe schat ik het als leraar zelf in? Is het kind misschien nog niet toe aan deze sommen? Hebben we ergens een stap overgeslagen?
Waarom voeren veel leerlingen dat trouwens niet uit? Ligt het probleem bij de leerlingen?
“We hebben geen nieuwe ideeën nodig. Ik heb boeken uit de jaren vijftig, die hypermodern overkomen. Geef leraren de vrijheid hun eigen ideeën vrij toe te passen. Leg de leraar Duits niet op, dat hij lessen in het Nederlands geeft, maar laat hem Duits met de kinderen praten, zodat ze snel een aanzienlijke woordenschat opbouwen.”
We claimen niet dat de ideeën nieuw zijn. Integendeel!! Kohnstamm riep voor WOII al dat ‘Leren leren’ essentieel is. Rogers zei in 1969 al “The only man who is educated is the man who has learned how to learn…”
Maar er is nog steeds een heel groot gat tussen de aanwezige theorie over ‘Leren leren’ en de huidige onderwijspraktijk. Kennen is geen kunnen. We weten het allemaal wel, maar we doen er niks mee…
Je voorbeeld over de Duitse leraar impliceert dat als de leraar maar genoeg Duits praat met de kinderen dat ze vanzelf een flinke woordenschat opbouwen. Dat kan heel goed zijn, maar hoeft niet. Daarmee ga je voorbij aan hoe het bij de kinderen overkomt. Wat gaat er in de hoofden van kinderen om als de leraar de hele les Duits tegen ze praat? Zijn er misschien ook kinderen die hierdoor afhaken? Dat vraagt weer om inzicht in de specifieke leerprocessen op dat moment. Vraag eens aan de kinderen wat ze zelf prettiger vinden en waarom? Hoe voelen zij zich als er Duits tegen ze wordt gesproken? Leuk? Of levert dat weerstand op, omdat ze er geen zak van begrijpen? Door kinderen dat te vragen geef je ze inzicht in zichzelf: hoe leer ik het liefst? ‘Leren Leren dus!’
Vriendelijke groet.
Ooit wel eens de discussies bij Beter Onderwijs Nederland gevolgd, Eric? Daar zie je iets heel grappigs. Een enorm verzet tegen vernieuwing met de claim dat iets nieuws pas mag als het een bewezen verbetering is. Een waarlijk concervatieve gedachte. Toch is er heel wat te zeggen voor evidence based onderwijs waar ook om geroepen wordt. Maar er is iets geks.
Een groot deel van de schrijvers smijt met regelmaat met romantische beelden over inspirerende leerkrachten die zoveel weten en leerlingen zo fantastisch wisten te inspireren. Gek genoeg heeft niemand daar bewijzen van. Niet van hoe vaak dat dan voorkwam, niet van enig gemeten effect van die werkwijze en vooral ook niet van het antwoord op de vraag of en hoe leerkrachten tot die manier van lesgeven zouden kunnen worden opgeleid. Reproduceerbaarheid.
Al bij al lijkt een grote groep toch vooral vast te willen houden aan de gedachte dat lesgeven een magische of mystieke gebeurtenis is die niet samengaat met controle of reproduceerbare instructie aan leerkrachten. Laat staan aan leerlingen.
Het idee is toch nog steeds dat goede leerlingen ook zonder gerichte instructie over hoe te leren wel tot de nodige kennis komen en dat slechte leerlingen dat niet doen, maar dat ook nooit zullen kunnen.
In de forum rubriek Ouders en School van www.ouders.nl zijn meerdere disucussies geweest over leren en oefenen. Met regelmaat komt daar terug dat leerkrachten (vooral van de basisschool trouwens) vinden dat leerlingen niet mogen oefenen. Dat zou namelijk het resultaat van de toets beinvloeden.
Eh…. ja. Dat is de bedoeling ook, staat hier recht tegenover, nee, dat is oneerlijk.
“Een groot deel van de schrijvers smijt met regelmaat met romantische beelden over inspirerende leerkrachten die zoveel weten en leerlingen zo fantastisch wisten te inspireren. Gek genoeg heeft niemand daar bewijzen van.”
In mijn geval waren de leraren, die niet wisten te inspireren, in de minderheid.
“Het idee is toch nog steeds dat goede leerlingen ook zonder gerichte instructie over hoe te leren wel tot de nodige kennis komen en dat slechte leerlingen dat niet doen, maar dat ook nooit zullen kunnen.”
Daar hebben we sinds jaar en dag in de brugklas studielessen voor. Als leerlingen echter denken, dat je de stof onder de knie krijgen door enkel maar te lezen, dan helpen die natuurlijk niet. Maar de school heeft dan aan zijn verplichting voldaan. Als een leerling de 5 kenmerken van de Renaissance alleen wat overleest, ze niet van buiten leert en vooral niet onthoudt, dat het er vijf zijn, dan kan Eric van “Leren Leren” dat wel komen vertellen, maar dan doen die leerlingen dat nog steeds niet. Als ze niet leren, dat je te leren woordjes moet afdekken, opschrijven en kijken, of je ze goed hebt en de moeilijke van een sterretje voorziet, dan kan meneer Eric, die iets soortgelijks komt vertellen, ook weinig uitrichten.
“Al bij al lijkt een grote groep toch vooral vast te willen houden aan de gedachte dat lesgeven een magische of mystieke gebeurtenis is die niet samengaat met controle of reproduceerbare instructie aan leerkrachten.”
In mijn oude boek uit lang vervlogen tijden staat al, dat leren niets heeft uit te staan met “een geduldigen onderwijzer, die de leerlingen als via een trechter de kennis in de hoofden giet”. Les nemen en studeren zijn twee verschillende dingen. Neem de muziekschool. Je neemt les, je leert hoe je welke noten van je trompet speelt. Na één of twee uur is de les voorbij. Zou je je uitsluitend op de lessen concentreren en niet thuis studeren, dan komt er niks van terecht. Dat weten alle onderwijzers en docenten en dat zeggen ze ook regelmatig tegen hun leerlingen.
“Dat zou namelijk het resultaat van de toets beinvloeden.”
Als het een diagnostische toets is, heeft de onderwijzer gelijk, maar niet als het een constaterende toets is, zoals de Citotoets. Schaf dan die toets af.
Gelukkig dat jouw leraren je wel wisten te inspireren. Maar het gaat hier niet over inspirerende leraren.
Misschien zou je de leerlingen dan op zo'n moment kunnen leren dat lezen en begrijpen niet hetzelfde is als onthouden. Dat kun je ze heel makkelijk laten ervaren, dus niet alleen maar zeggen. Vervolgens oefen je met een techniek waarmee ze makkelijker kunnen onthouden, dus niet alleen maar zeggen. Dan geef je ze het nodige gereedschap mee en hebben ze iets om mee aan de slag te kunnen. Wat is een timmerman zonder gereedschap? Dan voldoe je pas aan je “plicht”.
Ik ben blij dat heel veel mensen (het gaat hier niet om “Meneer Eric”) nog wel geloven in de bereidheid en het vermogen van leerlingen om te leren. Maar verschil moet er wezen…
“Misschien zou je de leerlingen dan op zo'n moment kunnen leren dat lezen en begrijpen niet hetzelfde is als onthouden. Dat kun je ze heel makkelijk laten ervaren, dus niet alleen maar zeggen.”
Veel docenten doen dat na een zomervakantie. De leerling zelf moet er iets aan doen. Je muziekdocent komt bij je thuis ook niet kijken, of jij je dagelijkse uurtjes piano oefent. Het echte probleem is volgens mij, dat voor velen HAVO of VWO te hoog gegrepen is en dat het VMBO weer gesplitst moet worden in MAVO en VBO.
“Vervolgens oefen je met een techniek waarmee ze makkelijker kunnen onthouden, dus niet alleen maar zeggen.”
“Repetitio mater est lectionis,” zeiden de Romeinen al. Herhalen, herhalen en nog eens herhalen. Als ik op 10 september iets leer, dat ik op 12 november moet reproduceren op een proefwerk, moet ik als leerling zelf toetsen, of ik dat nog weet. Daarom moet je het aangestreept hebben als belangrijk weetje. Dat de Fransen in 1919 “Vive Wilson” riepen, mag je onmiddellijk vergeten. Dat Duitsland onevenredig zware vredesvoorwaarden te verhapstukken kregen, is een belangrijk punt. Kortom: hoofd- van bijzaken onderscheiden.
Het vermogen om te leren neemt steeds meer af. Een goede vriendin van me, die alleen MAVO heeft gehad, spelt beter (zonder foutieve d's, zoals “regeld”) dan VWO-leerlingen, HBO-geleerden of doctors-op-het-randje. Je kunt er een formule voor bedenken:
Tel voor ieder tiental jaren, dat iemand na 1990 afgestudeerd is één niveau af van zijn zogenaamde eindniveau en je hebt het daadwerkelijke eindniveau.
Oftewel: je hebt de diploma-inflatie in woorden vervat.
Waar ik nog altijd mee zit is de waas van vaagheid. Het begint al met termen als “professioneel” en “creatief”. Daar doen alle instanties een beroep op, maar het zegt helemaal niks. Ik blijf dat bla bla gevoel houden.
Ik heb veel vertrouwen in het leervermogen van kinderen, maar ik wil ze zeker in de fase waarin ze basisvaardigheden moeten leren niet belasten met vaagheden en bla bla. Basisvaardigheden zijn zo elementair dat ze geleerd kunnen worden zonder kennis over leren. Pas als die basis er is, komen er trucs om leerprocessen te verbeteren en doen ze meer kennis op. Wanneer ze bijna volwassen zijn en zich gaan specialiseren, groeit het inzicht in rap tempo. Pedagogen en psychologen stellen dat kinderen tot ver in de puberteit niet in staat zijn al te abstracte concepten te begrijpen. Mijn nekharen gaan dan ook recht overeind staan als er methoden worden aangeprezen die juist daarop een beroep doen.
“Meester, ik snap de som niet.”
“Nou weet je, dan doe je even creatief. Dat kan je makkelijk zelf ervaren, doe je even een techniek zus en zo en kies je een gereedschap uit. Je kan het, want ik geloof in je bereidheid en vermogen om te leren.”
Noem mij conservatief, maar de schoolleiding en de leerlingen zullen lachen als dat maandag op het prikbord zou hangen.
