politieke herzuiling van het onderwijs

  • M Lavell

    “Mijn bezwaar is is dat deze zogenaamde ‘wetenschapsvisie’ (een uit gemak gekozen naam) ook gebaseerd is op onbewezen aannamen, dus ook op een ‘geloof’. ”

    Er is een ‘klein’ verschilletje: Het geloof gaat uit van ‘de waarheid’, wetenschap van het _niet_ weten en voortdurend zoeken naar (nieuwe) antwoorden.

    Vandaar dat ‘wetenschap’ verandert en er in meer wetenschappelijke zin heel anders over de wereld gedacht wordt dat 2000 jaar geleden. De aarde is rond en draait om de zon bijvoorbeeld. Dat is een aardsverschuiving in het denken. Dat soort verschuivingen doen zich in geloof niet voor. Hooguit ontstaat er een nieuw geloof. Creationisme bijvoorbeeld (mengelmoesje van wetenschap en geloof)

    Natuurlijk zijn er in de wetenschap ook paradigma's die soms nogal dogmatisch worden aangehangen, maar het staat een ieder vrij om ze omver te werpen. Juist dat is de uitdaging van wetenschap. Dat is bij het geloof niet het geval.

  • Theo

    Hallo Marto,

    Er is een levensgroot onderscheid tussen wat jij ‘geloof’ noemt en een exacte wetenschap zoals bijvoorbeeld de wiskunde. Inderdaad, zowel het ‘geloof’ als de wiskunde gaan uit van ongedefinieerde begrippen, postulaten, axioma's en definities. Met deze gereedschappen kan iedere beoefenaar van de wiskunde allerlei wiskundige uitspraken bewijzen (afleiden) of niet…….. Echter, iedere beoefenaar heeft alle vrijheid om naar ‘eigen voorkeur’ (ongedefinieerde) begrippen, postulaten, axioma' s en definities te formuleren en te gebruiken. Zo kunnen er geheel andere wiskunden (!) ontstaan.

    Neem bijvoorbeeld het parallellenpostulaat van de Griekse filosoof Euclides. Dit postulaat zegt, zoals je weet, dat er precies 1 lijn is die parallel aan een gegeven lijn loopt. Later kwam onder meer de Duitse wiskundige Riemann op de gedachte dat ‘twee lijnen nooit parallel lopen’. Dit postulaat is de basis voor de elliptische wiskunde. En wat vind je van de Russische wiskundige Lobatsjewskij die het postulaat van Euclides verving door het postulaat dat ‘er meer dan 1 lijn is die parallel aan een geven lijn loopt’ ? Dit postulaat is het fundament waarop de hyperbolische wiskunde berust. Zo zijn er veel andere voorbeelden uit de wiskunde te geven: doordat wiskundigen gaan ‘twijfelen’' onstaan er naast elkaar verschillende logica' s, algebra' s of meetkunden. Fascinerend, niet waar?

    Welk ‘'geloofssysteem’' geeft zijn ‘volgelingen’ dezelfde denkvrijheid en dezelfde intellectuele ruimte om aan geloofspostulaten en - axioma's te twijfelen….? Op z'n minst zou elk ‘religieus geloof’ een poging kunnen ondernemen om inconsistente onderdelen uit het ‘systeem’ te verwijderen. Wellicht dat het betreffende ‘geloofssysteem’ dan ‘geloofwaardiger’ wordt.

  • Karel de Gucht

    In Nederland is het taboe te veronderstellen, dat onderwijs voor een baan opleidt en de verzuchting “geloven doe je maar in de kerk”, vind ik daarbij een heel gepaste. Ik sta niet tegenover geloof, maar we hebben ook geen katholieke bedrijven.

    En inderdaad moet wetenschap de basis zijn van een opleiding. Levensbeschouwelijke vorming, waar de belangrijkste geloven aan bod komen is prima, maar geen katechese of grondslag op basis van een geloof.

    “De exacte wetenschappen, waar ik dan meer in thuis ben, zijn ook gebaseerd op geloofsachtige aannamen.”

    Ja, op axioma's, inzichten van algemene aard. Dat de kortste verbinding tussen twee punten een rechte lijn is in de Euclidische meetkunde is niet iets, dat omstreden is. Iemand die verder gaat in de wiskunde experimenteert ook met het weglaten van axioma's. De voortschrijding van de techniek heeft overigens bewezen, dat we er niet naast zaten met onze axioma's.

  • Marto

    Ik ben met jullie eens dat het huidige wetenschappelijke paradigma onderzoek aanmoedigt en bevordert. We weten wat dat tot nu toe heeft opgeleverd.

    Een gevoeliger punt is dat de ‘West-Europese beschaving’ heel veel waarden kent die oorspronkelijk komen uit het ‘christendom’. Ook de vrijheid van onderzoeken is er daar een van.

    De ‘kerk’ echter, heeft zich in dit opzicht bijna altijd geprofileerd als een wereldlijke macht en zichzelf tot eigenaar benoemd van het christendom. Hierdoor zijn er veel kerkelijke dogma's gekomen, die niet altijd positief waren. Nu de kerk als instituut langzaam zijn invloed verliest, worden tegelijkertijd de waarden en verworvenheden overboord gezet.

    Ik denk dat wij, de maatschappij, daar erg kritisch op moeten zijn.

    Kennis van de geschiedenis is, mijns inziens, erg belangrijk. Alleen dan kun je zeggen wat en waarom je iets afschaft of juist behoudt. Als je, per definitie, alles afwijst, loop je grote kans dat het kind met het badwater wordt weggegooid.

    Je kunt dat een beetje zien aan incidenten in de Islamitische wereld. Hier worden de technische verworvenheden uit het westen omarmd, maar de vrijheid van denken die hier bij hoort wordt verworpen. Wil je een ‘stabiele’ maatschappij hebben of houden dan dienen de verworvenheden en de houding met elkaar in balans te zijn.

    Als wij de verworvenheden willen behouden, moeten wij, naar mijn inzicht, ook de maatschappij bewaren. De kennis moet dan niet alleen geschiedenis zijn, maar deze moet ook geleefd worden.

  • M Lavell

    “Een gevoeliger punt is dat de ‘West-Europese beschaving’ heel veel waarden kent die oorspronkelijk komen uit het ‘christendom’. Ook de vrijheid van onderzoeken is er daar een van.”

    Ja, maar ‘beschaving’ of ‘cultuur’ is dan ook geen wetenschap.

    Volgens mij haal je wat dingen door elkaar en dat begrijp ik wel, want dat doet Joop in feite ook door ‘geloof’ in het onderwijs door ‘politiek’ te willen vervangen. Dat is vanuit alle hoeken bekeken geen verbetering, want of je nu door de hond of de kat gebeten wordt, bloedt geeft het.

    Onderwijs is vooralsnog een zeer onwetenschappelijke bezigheid. Niet omdat het helemaal geen wetenschappelijke basis zou kunnen hebben, maar omdat er krampachtig wordt vastgehouden aan levensovertuiging (politike of geloof, dat maakt niet uit) als basis ervoor. Alsof er een verschil zou zijn tussen katholiek en gereformeerd vermenigvuldigen.

    Natuurlijk zijn er terreinen die wel van elkaar verschillen. Geschiedenis is zo'n ding. Maar het verschil zit 'm dan vooral in _wat_ je vertelt en veel minder in welke strategie je toepast om dat wat je vertelt door de leerlingen te laten opnemen en begrijpen, zodat het beklijft.

    Bovendien bestaat er inmiddels over de kernvakken (lezen, schrijven, rekenen) hoegenaamd geen meningsverschil. Er is geen levensovertuiging die meent dat kinderen dat _niet_ mogen leren en als die er al wel zou zijn, dan wordt dat gepareerd door het kinderrechtenverdrag: Ze hebben er recht op, basta.

    We zouden het in Godsnaam dan maar daar over eens kunnen zijn en het aanleren van die vaardigheden kunnen baseren op effectiviteit van het leerproces. Het recht van het kind te mogen leren, zou zich dan vertalen naar het recht op die lesvorm die de beste theoretische basis heeft.

    Dan krijg je ook verschillen, want een vorm zal niet voor alle kinderen het beste werken en sommige kinderen zullen het het beste doen bij een vorm die in zijn algmeeenheid niet zo goed werkt. Net als met medicijnen of medische behandeling.

    Kern daarbij is dat scholen/leerkrachten in deze opzet NIET het recht hebben om zelf het onderwijs te bepalen. Zij moeten zich conformeren aan dat wat in meer wetenschappelijke zin wordt ‘uitgevonden’ als werkzaam en hebben vervolgens hooguit de keus uit de methodieken, zoals een arts kiest uit het grote medicijnenboek.

    Het probleem van de organisatievorm van ons onderwijsbestel is dat niemand een school kan verplichten dat te doen wat in meer wetenschappelijke zin (of zelfs maar gezond verstand) ‘het beste’ lijkt. Nog sterker: scholen zijn vrij om bedroevend slecht onderwijs te geven en boterzachte keuzes te maken die grote invloed hebben op de leerlingen. De school mag zich hierbij beroepen op levensovertuiging.

    Dat is ernstig omdat het het recht van het kind, een recht dat niemand bestrijdt, ernstig ondergraaft.

    Zie nogmaals de discussies over kleuterverlengen en de 1 oktobergrens. Het gaat allemaal zo erg nergens over, dat niet eens een vinger gelegd kan worden op die gevallen waarin langer kleuteren eventueel _wel_ zinnig zou kunnen zijn. Het lijkt totaal onzinnig (en misschien is het dat ook).

    Toch wordt het op grote schaal toegepast en leerkrachten en scholen beroepen zich daarbij op hun eigen beleving. Een beleving die na onderzoek, de leerkrachten is gevraagd hun bevindingen hierover systematisch bij te houden, (BasisschoolManagement feb. 2005) absolute flauwekul blijkt te zijn. Het tegendeel van wat men erover denkt blijkt uit wat men ervan vindt als het systematisch wordt bijgehouden. Toch houdt men liever aan het idee vast, dan aan de feiten. Hier is de aarde nog plat en wordt elk signaal dat ie rond is, hardnekkig ontkend.

  • M Lavell

    “bloedt geeft het.”

    Heerlijk soms, die verschrijvingen ;-)

  • Marto

    Ik had al spijt van mijn betoog, omdat het gemakkelijk tot misverstanden kan leiden. Gelukkig reageer je op deze manier.

    Pas de laatste 15 à 20 jaar wordt er wetenschappelijk onderzoek naar leren gedaan. Dit betekent dat er nieuwe inzichten zijn, maar die zijn nog nauwelijks doorgedrongen in het onderwijs. De meeste (huidige) methoden hebben als achtergrond kennis uit de jaren '30. Bovendien moet er nog heel veel gedaan worden in dit gebied. Er wordt overigens veel geëxperimenteerd op dit gebied.

    Ik bedoelde dat wetenschap, zoals wij die kennen, alleen bedreven kan worden als deze wordt gedragen door een ‘cultuur’. Onderwijs moet zich dus niet alleen beperken tot de ‘wetenschap’ maar ook de ‘cultuur’ moet onderwezen worden. In welke vorm er hoever je dan moet gaan, is een aparte discussie waard.

  • M Lavell

    “ Onderwijs moet zich dus niet alleen beperken tot de ‘wetenschap’ maar ook de ‘cultuur’ moet onderwezen worden.”

    Het een bijt het ander niet. Wetenschappelijk verantwoord onderwijzen gaat over de manier waarop je dat doet en niet over wat je onderwijst. Zelfs godsdienst kan wetenschappelijk verantwoord onderwezen worden.

    Dat er godsdienstonderwijs is, of cultuuronderwijs, is het probleem niet. Het probleem is dat er christelijke of katholieke of noem maar op scholen zijn, die elke wetenschappelijk vergaarde kennis over leren naast zich neer mogen leggen en zich op ‘katholiek leren’ mogen beroepen.

    Dat is iets als vegetarisch worstelen of, zo je wilt, homeopatisch genezen. Daar komen ongelukken van.

    Het probleem zit in het bureaucratisch model van ons onderwijsbestel waarin godsdienst belangrijker is dan onderwijs. Dat godsdienstige model moet op de helling. Niet om godsdienst uit te bannen, maar om onderwijs prioriteit te geven.

  • jk

    Het probleem zit in het bureaucratisch model van ons onderwijsbestel waarin godsdienst belangrijker is dan onderwijs. Dat godsdienstige model moet op de helling. Niet om godsdienst uit te bannen, maar om onderwijs prioriteit te geven.

    Volgens mij is dat niet alleen met godsdienst.

    Er worden naar mijn mening tegenwoordig te veel zaken belangrijker gevonden dan rekenen, lezen, schrijven enz.

    Nu is er weer sprake van dat kinderen iedere dag moeten gaan gymmen, vraagt er daarbij wel eens iemand zich af hoeveel tijd dat zo iets gaat kosten.

    De basisschool waar mijn kinderen zaten moet 10 min. heen en 10 min. terug lopen naar het gymlokaal, zo'n gymles kost circa 1,30 uur.

    Als je dit aftrekt van de 5,5 uur les die zij hebben, dat betekent minder lezen,rekenen enz.

    Ik vind als kinderen te dik worden dan is dat de verantwoording van de ouders, zo ook zwemles, muziekles, dansles, sporten en opvoedingstaken en godsdienst hoort daar ook bij.